Het werk van Dominique Chan
door Anthonie Heidinga

Geen betere manier om het werk van Dominique Chan te begrijpen is om zijn atelier in de Bonnefantenstraat in Amsterdam te bezoeken. Geen plek, ook niet de woonruimte en de tuin, is ontsnapt aan zijn schilderdrift. De vloeren kleven van de verf, de wanden gaan schuil achter staande en opgehangen schilderijen, men struikelt bijna over bont beschilderde sculpturen en alles wat verder in huis en tuin te decoreren valt is door de meester gedecoreerd. Werk en huis gaan als het ware in elkaar over, één chaotisch kleurenparadijs. Kortom, hier is een kunstenaar aan het werk met een aan bezetenheid grenzende werkdrift.
Dat werk, hoe is dat te beschrijven? Vrouwen, veel vrouwen, liggend, staand, lopend, met jurkje of bikini aan, soms hoed op, een glas in de hand of een boodschappentas torsend, vaak in gezelschap van andere vrouwen of een man, omgeven door in de ruimte buitelende katten, vissen, wielrenners, rolschaatsers, palmen, wolken, en driftige kleurvlakken, strepen, stippen en spetters die hun eigen gang lijken te gaan.  De laatste tijd zijn de vrouwen de absolute hoofdrol gaan spelen in een reeks portretten waarin het drukke gewoel op de achtergrond achterwege is gebleven.
De vrouwen, vissen, vogels enzovoort keren overigens ook terug in zijn beschilderde ceramiek en vooral in de gefiguurzaagde houten sculpturen die ook weer druk beschilderde zijn met de typische Chan motieven.
Feestelijke verhalen lijken verteld te worden,  waarin sommige personages vaak een vaste figurantenrol hebben, zoals de kat (hij adoreert zijn kat), maar andere geplukt zijn uit de herinnering aan specifieke ontmoetingen of gebeurtenissen die niet zelden plaatvonden in verre oorden die Chan bezocht, zoals Hawaï, China of Thailand. Een enkele keer zijn de verhalen op zich helemaal niet feestelijk, zoals de moord op Rabin, Nine Eleven, en  - minder dramatisch – een vriendin met haar been in het gips, maar zelfs dan hebben de werken iets vrolijks.
De vrolijk stemmende aard van het werk van Chan is te danken aan het exuberante kleurgebruik – de verf komt regelrecht uit de tubes en potjes – en de driftige, spontane manier van tekenen en vlakvullen. De contouren van de figuren, zoals gezegd vaak vrouwen, worden met de losse pols getekend met geopende tubes. Chan schildert en schildert en houdt zich weinig bezig met kunsttheoretische bespiegelingen. Hij is, en laat zich dan ook moeilijk etiketteren. Natuurlijk waren er de invloeden van zijn docenten en medeleerlingen aan de Rietveldacademie en van wat hij oppikte van oude meesters en tijdgenoten. Natuurlijk is hij is een kind van zijn tijd en zijn werk is niet denkbaar zonder de voorgeschiedenis van expressionisme, Cobra etc. Eén ding is zeker: hij behoort zeker niet tot de cerebrale conceptuelen, maar tot de ‘schilderbeesten’ die genoeg hebben aan doek en verf. Dat zijn Chinees-Franse wortels een rol hebben gespeeld zoals vaak wordt verondersteld, verklaart niet de eigen betekenis van het werk van Chan. Natuurlijk, het bezoek aan China, het land van zijn vader, heeft sporen nagelaten in de kalligrafische wijze van tekenen en het gebruik van Chinese motieven en Chinese krantenfragmenten in collages. Maar wat de Franse kant betreft is het toeval dat zijn lyrisch expressionisme meer herinneringen oproept aan fauvisten als Matisse dan aan de Noord Europese expressionisten als Kirchner en Nolde.  Maar nogmaals, Dominique Chan is een verhaal apart.

Prelude
door Mark van der Schaaf

[read in Dutch][read in French][read in Slovene][read in German]

Even seeing Dominique Chan’s work for the first time, the viewer realizes that this visual artist doesn’t allow himself to be held back. Combining apparent chaos with an intimate yet expressive palette, his compositions are uninhibited, open and full of life. In this regard Chan, despite his Rietveld Academy background, would appear to be decidedly Art Brut - 'outsider’s' art - but without the primitive or naive element. And certainly without the usual 'outsider’s' independence from culture, tradition and style. Dominique, no loner with emphasis on himself, is engaged with life and makes art with full-bore passion: unforced and lyrical.
This publication, in its form, is a witness to Dominique’s engagement. Because more than a book that puts the artist at a distance raising respect towards his complete works, it aims at making you familiar with Dominique, his family’s pictures, ceramics, lyrics, paintings and other artistic expressions. And on top of it all, Dominique offers us a fresh layer of impressions: on the cover, a new dimension to his work, a new answer, a new perspective on what he has created.
It makes this publication not just the dossier of an impressive artistic oeuvre, but adds a human dimension. Since, in addition to being a book for the art-lover, this is also a book for himself; a pause in a continuous work in progress. Dominique seldom reflects on what once was. Perhaps due to the creative urge or the limitation of the past as 'fait accompli'. After all, to a progressive artist there’s nothing stranger than a story without motion. This owes not only to Dominique Chan’s French-Chinese background. He works, indeed, within a decor he doesn’t hide - his work is peculiarly French with a Chinese tint. But it speaks of larger themes; the art supersedes the artist.
With his work, Dominique prods - no, compels - the viewer to fill in the picture. Dominique communicates with his art. Lively and expressive, it invites discovery and experience. Distancing oneself, let alone remaining untouched, is nearly impossible. Hence this book and its form, to bring you close to Dominique and closer to his art. To (get to) know Dominique is to cherish him, to hold him dear as a friend and a great artist. This book is enthusiastic witness.

Ook wie het werk van Dominique Chan voor de eerste keer ziet, voelt dat deze beeldend kunstenaar zich niet inhoudt of laat beperken. Zijn composities zijn ongeremd, openhartig en staan bol van levenslust, wat zich uit in expressieve kleuren, ogenschijnlijke chaos en vrolijke intimiteit. Wat dat betreft lijkt Dominique Chan ondanks zijn Rietveldachtergrond ingebed in Art Brut, in outsiderkunst – maar dan zonder het primitieve of naïeve. En zeker ook zonder de voor ‘outsiders’ gebruikelijke onafhankelijkheid van cultuur, traditie en mode. Dominique zondert zich niet af, legt het accent niet op de persoon, maar staat midden in het leven, met kunst vol overgave: ongedwongen en vol lyriek.
Deze uitgave getuigt daarvan, niet het minst door de vorm. Want meer dan een boek dat de kunstenaar op afstand zet en ontzag opwekt voor zijn oeuvre, wil het u dicht bij Dominique zelf brengen, met familiefoto’s, keramiek, tekst, schilderijen en andere kunstuitingen. Met daar bovenop nog een verse laag indrukken: op het doorslagpapier geeft Dominique zijn werk een extra dimensie, een nieuw antwoord of andere kijk op wat hij ooit creëerde.
Dit maakt deze uitgave niet alleen het artistiek dossier van een indrukwekkend oeuvre, maar geeft het boek ook een menselijke kant. Want naast een uitgave voor de kunstliefhebber, is het ook een weerslag voor hemzelf; een rustpunt in een niet aflatend work in progress. Reflecteren op wat ooit was, doet Dominique namelijk zelden. Misschien door het altijd willen scheppen, of door de beperking van het verleden als vaststaand feit. Niets vreemder voor een progressief kunstenaar tenslotte dan een onbewegelijk verhaal. Wat dat betreft zou het ook niet passen om Dominique Chan louter tegen zijn Frans-Chinese achtergrond te zetten. Het is een decor dat hij weliswaar niet verhult – want zijn werk ís Chinees getint, ís eigenzinnig Frans – maar tegelijk vertelt het grotere verhalen, overstijgt de kunst de kunstenaar.
Met zijn werk geeft Dominique een aanzet die de kijker zelf mag invullen, beter nog: moet invullen. Zoals gezegd wil Dominique zich uitspreken, is zijn werk levendig, expressief, en nodigt het uit tot ontdekken en ervaren. Afstand nemen is haast onmogelijk, laat staan onbewogen blijven. Vandaar de keuze voor dit boek en deze opzet, die je dicht bij de mens Dominique brengt en nog dichter bij zijn werk. Dominique (leren) kennen is hem koesteren, hem omarmen als vriend en als groot kunstenaar. Dit werk geeft daar enthousiast vorm aan

Même en voyant le travail de Dominique Chan pour la première fois, le spectateur se rend compte que cet artiste visuel ne se permet pas de retenue. En associant un chaos apparent à une palette intime tout en étant expressive, ses compositions sont sans inhibition, ouvertes et pleines de vie. A ce sujet, Chan, malgré son expérience acquise à la Rietveld Academy, semblerait être vraiment de l’Art Brut - l’art de “l’outsider”, mais sans l’élément primitif ou naïf. Et bien sûr sans l’indépendance habituelle de “l’outsider” vis à vis de la culture, de la tradition et du style. Dominique, qui n’est pas étranger à une certaine emphase sur lui-même, est fiancé à la vie et crée de l’art avec une passion débordante : naturelle et lyrique.
Cette publication, sous sa forme, est un témoignage de l’engagement de Dominique. Parce que c’est plus qu’un livre qui met l’artiste à une distance inspirant du respect envers ses travaux complets, il a pour objectif de vous familiariser avec Dominique, ses photos de famille, la céramique, les paroles de chanson, les peintures et d’autres expressions artistiques. Et cerise sur le gâteau, Dominique nous offre un nouveau niveau d’impressions : sur la couverture, une nouvelle dimension de son travail, une nouvelle réponse, une nouvelle perspective sur ce qu’il a créé.
Cela fait de cette publication non seulement le dossier d’une oeuvre artistique impressionnante, tout en lui ajoutant une dimension humaine. Depuis, en plus d’être un livre pour les amateurs d’art, c’est aussi un livre pour lui-même ; une pause dans un travail continuellement en évolution. Dominique réfléchit rarement sur ce qui a été. Peut-être en raison de cette urgence créative ou de la limitation du passé en tant que “fait accompli.” Après tout, pour un artiste progressiste, il n’y a rien de plus étrange qu’une histoire sans mouvement. Cela ne vient pas seulement des origines franco- chinoises de Dominique Chan. Il travaille, il est vrai, avec un décor qu’il ne cache pas, son travail est singulièrement français avec une teinte chinoise. Mais il parle de thèmes plus étendus ; l’art dépasse l’artiste.
Avec son travail, Dominique pousse, non, oblige le spectateur à créer l’image. Dominique communique avec son art. Vivant et expressif, il invite à la découverte et à l’expérience. Se distancer, et même rester insensible, est presque impossible. Voici donc ce livre et sa forme, pour vous rapprocher de Dominique et de son art. (Apprendre à) Connaître Dominique, c’est l’adorer, le considérer comme un ami et un grand artiste. Ce livre est un témoin enthousiaste.

Predgovor k publikaciji Dominique Chan Aloha!
Tudi tisti, ki umetnost Dominiqua Chana opazuje prvič, ugotovi, da se ta umetnik ne pusti omejevati. Njegove kompozicije so nezavrte, odprtega duha in polne življenja, kar se zrcali v ekspresivnih barvah, navideznem kaosu in veseli intimnosti. Zdi se, da se kljub končani Rietveldovi akademiji počuti domače v «Art Brut», outsiderski umetnosti, vendar brez primitivnih in naivnih aspektov. Zagotovo tudi brez za outsiderske umetnosti znane neodvisnosti od kulture, tradicije in mode. Dominique se ne izločuje , ne daje akcenta svoji osebnosti, temveč stoji sredi življenja in ustvarja neprisiljeno in lirično umetnost polno strasti. Ta publikacija je tudi oblikovno priča Dominiquovemu pojmovanju umetnosti. Namesto ustvarjanje distance do umetnika in respekta pred njegovim delom, želi ta knjiga Dominiqua približati bralcu s pomočjo družinskih fotografij, keramike , besedil, slik in drugih umetniških del. Kot zaključek nam ponuja Dominique se osvežujoče nove vtise : na transparentni papir daje svojim delom dodatno dimenzijo, nov odgovor ali drugačen pogled na svoje delo.
To daje tej izdaji čisto osebno noto in tako ne ostane zgolj dosje impresivnega celotnega dela . Kajti poleg tega, da je to izdaja za ljubitelje umetnosti , ima vpliv tudi na umetnika samega : postane otok miru v njegovem kontinuiranem umetniškem ustvarjanju. Dominique le redko reflektira preteklost. Morda zaradi svoje potrebe po stalnem ustvarjanju ali pa zaradi tega, ker s preteklostjo vedno zaključi. Nič ni tako ustvarjalnemu umetniku bolj tuje kot togost. To pa ne izhaja samo iz njegovih francosko- kitajskih korenin. Njegova dela ne skrivajo njegovih korenin, so kitajsko navdihnjena in imajo nekaj francosko samosvojega. Vsekakor obravnava njegova umetnost večje teme ; umetnost preseže umetnika.
S svojim delom daje Dominique opazovalcu prostor, ki ga mora le-ta sam izpolniti. Dominique komunicira s svojo umetnostjo. Njegovo delo je živo, ekspresivno in je vabilo k odkrivanju ter podoživljanju. Distancirati se in ostati nedotaknjen je ob tem skoraj nemogoče. Zato tudi odločitev za to knjigo in ta koncept, ki opazovalcu približa umetnika samega in njegova dela. Dominiqua spoznati, pomeni ga ceniti kot prijatelja in kot umetnika. Ta knjiga to naredi na zelo entuziastičen način.
Translated by Vesna Butina (Slovenië)

Selbst wer die Kunst von Dominique Chan zum ersten Mal betrachtet, bemerkt, dass sich dieser bildende Künstler nicht eingrenzen lässt. Seine Kompositionen sind ungehemmt, offenherzig und voller Leben, was sich in expressiven Farben, augenscheinlichem Chaos und fröhlicher Intimität widerspiegelt. Was dies betrifft scheint Chan trotz seines Rietveld Akademie Hintergrundes in der “Art Brut”, der Outsider-Kunst, zuhause zu sein, allerdings ohne die primitiven und naiven Aspekte. Und sicherlich auch ohne die bekannte Unabhängigkeit von Kultur, Tradition und Stil der Outsider-Kunst. Dominique sondert sich nicht ab, legt den Nachruck nicht auf seine Person, sondern steht mitten im Leben und schafft Kunst voller Leidenschaft; ungezwungen und lyrisch. Diese Ausgabe will auch dank ihres Konzepts Zeuge dieser Kunstauffassung von Dominique sein. Denn statt Abstand zum Künstler zu schaffen und Respekt für sein Werk abzuverlangen, will dieses Buch den Leser näher zu Dominique selbst bringen mit Hilfe von Familienfotos, Keramiken, Texten, Gemälden und anderen Kunstwerken. Zum Abschluss bietet uns Dominique noch erfrischend neue Eindrücke: auf Seidenpapier gibt er seinen Arbeiten eine zusätzliche Dimension, eine neue Antwort oder einen anderen Blick auf sein Werk.
Darum ist diese Ausgabe nicht allein ein Dossier eines eindrucksvollen Gesamtwerks, sondern verleiht dem Buch darüber hinaus auch eine menschliche Dimension. Mehr als nur eine Ausgabe für den Kunstliebhaber, hat dieses Buch auch für den Künstler selbst eine Wirkung, es wird zu einem Ruhepunkt in seinem fortwährenden künstlerischen Schaffen. Dominique reflektiert nämlich nur selten Vergangenes. Dies erklärt sich vielleicht aus seinem Schaffensdrang heraus oder aufgrund der Abgeschlossenheit der Vergangenheit. Nichts ist einem progressiven Künstler schließlich fremder als Starrheit. Dies verdankt Dominique Chan aber nicht nur seinen französisch-chinesischen Wurzeln. Seine Arbeiten verbergen seine Wurzeln nicht, sie sind chinesisch angehaucht und haben etwas eigensinnig Französisches. Allerdings spricht seine Kunst größere Themen an; die Kunst übersteigt den Künstler. Die Arbeiten von Dominique sind nur eine Vorgabe für den Betrachter, der sie mit Bedeutung ausfüllen muss. Dominique kommuniziert mit seiner Kunst. Sein Werk ist lebendig, expressiv und lädt zum Entdecken und Erfahren ein. Sich distanzieren und unbeeindruckt bleiben wird dabei fast unmöglich gemacht. Daher die Entscheidung für dieses Buch und dieses Konzept, das dem Betrachter den Künstler selbst und sein Werk näher bringt. Dominique kennen lernen bedeutet ihn als Freund und als Künstler schätzen zu lernen. Dieses Buch macht dies auf sehr enthusiastische Art möglich.